Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, yeni mezunlara ve tecrübeli profesyonellere başlangıç olarak 6 farklı pozisyonda kariyer fırsatı sunmaktadır. Bunlar sırasıyla; ekonomist, araştırmacı, uzman yardımcısı, denetçi yardımcısı, BT denetçi yardımcısı ve avukatlıktır. Bu yazımızda ise uzman yardımcılığını ele alacağız.
İş tanımıyla başlayacak olursak, bir uzman yardımcısının temel sorumluluğu küresel merkez bankacılığının güncel ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde yeniden kurgulamaya destek olmaktır. Piyasadaki gelişmeleri düzenli olarak analiz ederek araştırmalar gerçekleştirmek ve gelecekte olabilecek senaryoları öngörerek Merkez Bankası’nın vereceği kararlara katkı sağlamak olarak da düşünülebilir. Uzman yardımcılığı olarak başlayan kariyer yolculuğu, sonrasında uzman, kıdemli uzman ve başuzman olarak devam etmektedir.
Uzman yardımcılığı işe alım süreci 5 adımdan oluşmaktadır: Başvuru koşullarını ve başvuru yapmak, Genel Yetenek Sınavı, Yazılı Meslek Sınavı, Kişilik ve Yetkinlik Sınavı ve Komisyon Mülakatı.
Merkez Bankası uzman yardımcılığı başvuru koşulları ise şöyle:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
- Kamu haklarından yasaklı olmamak,
- Pozisyonun gerektirdiği göreve engel olmayacak beden ve ruh sağlığına sahip olmak,
- TCK’nın 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süre hüküm giymemek ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak,
- 30 yaşından büyük olmamak,
- Türkiye veya yurtdışında denkliği olan bir eğitim kurumunun ilgili bölümlerinden (Ağırlıklı olarak İİBF bölümleri, hukuk, matematik, istatistik, endüstri mühendisliği) lisans veya yüksek lisans mezunu olmak,
- TCMB’nin son 2 yıl içinde yaptığı işe alım sınavlarının komisyon mülakatı aşamasında elenmemiş olmak,
- Son 2 yıl içinde aşağıda belirtilen yabancı dil sınavlarının en az birinde geçerli puanı almak:
- YDS ya da e-YDS’den en az 70 İngilizce puanı;
- TOEFL iBT’den en az 84 puan;
- Cambridge C1 Advanced (CAE) sınavından B ve üzeri;
- Cambridge C2 Proficiency (CPE) sınavından C ve üzeri.
Başvurular Banka’nın insan kaynakları internet sitesinden online olarak yapılır. 14 günlük başvuru dönemi içinde adaylardan aşağıda belirtilen dokümanları yüklenmesi beklenir. Online başvuru dışındaki başvurular (şahsen veya posta yoluyla) dikkate alınmamaktadır.
- Fotoğraf,
- Diploma veya geçici mezuniyet belgesi,
- Yabancı dil belgesi (YDS,E-YDS, TOEFL iBT, CAE veya CPE)
Başvuru koşullarını sağlayan adaylar, genelde başvurular kapandıktan 3 hafta sonra sürecin 2. Aşaması olan Genel Yetenek Testi’ne davet edilirler. Test şeklinde yapılan sınav, yapı itibariyle ALES’e benzetilebilir. Adayın Türkçe ve Matematik yeterliliğini ölçmeye çalışıldığını sınavda, adayların aldıkları puana göre sıralanırlar. Sıralama sonucunda ise sınırlı sayıda aday yazılı meslek sınavına çağrılır.
3. aşama olan Yazılı Meslek Sınavı’ndan önce adaylar, çalışmak istedikleri birimler için ayrılmış olan gruplardan yalnızca birine başvuru yapmaları gerekmektedir. Toplamda 5 grup bulunmaktadır. Finansal kuruluşlar, ödeme sistemleri ve piyasa iş birimleriyle ilişkilendirilen 1. grupta iktisat, finans ve para-banka konuları ele alınmaktadır. Bütçe ve finansal raporlama, emisyon gibi iş birimlerini önceliklendiren 2. grupta ise kamu maliyesi, muhasebe ve finans konuları öne çıkmaktadır. 3. grupta istatistik, matematik ve para-banka konuları adaylara sorulmaktadır ve bu grupta finansal inovasyon, finansal teknolojiler, veri yönetişimi ve istatistik ve emisyon gibi iş birimleri bulunmaktadır. 4. grupta adaylara sadece hukukla ilgili sorular yöneltilmektedir. Destek hizmetleri, insan kaynakları, bütçe ve finansal raporlama, ödeme sistemleri gibi iş birimleri de bu gruba dahildir. 5. grupta adaylar işletme, muhasebe ve kamu maliyesinden sorumlu olacaklardır. Başkanlık ofisi, destek hizmetleri, iletişim ve dış ilişkiler, insan kaynakları ve operasyon birimlerine bu gruptaki adaylar değerlendirmeye alınacaktır.
Yazılı meslek sınavı için 2020 yılında en çok çağrılan adaylar sırasıyla 276 aday ile 1. grup, 156 aday 5. grup, 120’şer aday ile 2. ve 3. grup ve 48 adayla 4. grup olmuştur.
Yazılı Meslek Sınav ortalaması 50 ve üzeri olan adaylar, 4. aşama olan Kişilik ve Yetkinlik Testi’ne tabii tutulacaktır. 2020 yılı için kontenjan ise yazılı sınava davet edilen aday sayısının sadece 1/3’ü olarak belirlenmiştir. Buradaki oran yıllar içerisinde farklılık gösterebilmektedir. Sınava girdikten 2 hafta sonrasında 4. Aşamanın tamamlanması beklenmektedir. Adaylara e-posta olarak iletilen test, online ortamda cevaplandırılacaktır.
Kişilik ve Yetkinlik Testi’nden 1 hafta sonra, testi geçen adaylar son ve 5. aşama olan Komisyon Mülakatına davet edilirler. Komisyon Mülakatı’nda adaylar güncel sosyo-ekonomik konular ile mesleğin gerektirdiği konulara hâkimiyet yönünden değerlendirilecek, değerlendirme her bir komisyon üyesi tarafından 100 tam puan üzerinden yapılacak ve verilen puanların ortalaması alınarak adayın mülakat puanı bulunacaktır. Mülakat puanı 70 puan ve üzerinde olan her aday için 100 tam puan üzerinden verilen yazılı meslek sınavı puanı ile mülakat puanının ortalaması alınarak aday başarı puanı bulunacaktır. Aday başarı puanı sıralamasına göre belirlenen sayıdaki aday başarılı olmuş sayılacaktır.
Aşağıdaki tabloda son yıllarda uzman yardımcılığı için açılan kontenjan sayısını ve başvuru/sınav tarihlerini bulabilirsiniz.
Kaynak: TCMB İnsan Kaynakları
Görsel Kaynak: TCMB
