Erken aşama girişimlerin belki de en çok sorun yaşadıkları konuların başında kendilerini nasıl finanse edecekleri geliyor. Bu noktada, girişimciler yatırım almadan önce olabildiğince çeşitli hibe, destek ve sponsorluktan yararlanmak istiyor. Türkiye’de, girişimcilere çeşitli hibe ve destek sağlayan pek çok kurum programı bulunuyor.
Bu programlara KOSGEB’in İleri Girişimci Destek Programı, TÜBİTAK’ın 1512 Girişimcilik Destek Programı (BiGG), Ticaret Bakanlığı’nın Bilgisayar Oyunu-Mobil Uygulama Geliştirme Desteği örnek olarak verilebilir.
1-KOSGEB Destekleri Hakkında
KOSGEB’in teknoloji seviyesine göre sıraladığı pek çok girişime sunduğu destekler şöyle sıralanabilir.
- Kuruluş Desteği: Gerçek kişi işletmelere 5.000 TL ve sermaye şirketi işletmelere 10.000 TL
- Makine, Teçhizat ve Yazılım Desteği:
- Düşük orta-düşük teknoloji seviyesinde faaliyet gösteren işletmelere 100.000 TL’ye,
- Orta-yüksek teknoloji seviyesindekilere 200.000 TL’ye,
- Yüksek teknoloji kapsamına giren işletmelere ise 300.000 TL’ye kadar olan harcamaların %75’ini kapsayacak şekilde. Satın alınan ürünlerin yerli malı olması durumunda bu destek %90 seviyesine çıkmaktadır.
- Mentörlük, Danışmanlık ve İşletme Koçluğu Desteği: 10.000 TL
- Performans Desteği: Girişim içerisinde çalışanlar için ödenen toplam prim gün sayısına bağlı değişen destek programıdır. 1 yıl içerisinde toplam prim gün sayısı 180-539 gün ise 5.000 TL, 540-1079 gün ise 10.000 TL, 1080 ve üstü gün ise 20.000 TL’lik destek sağlanmaktadır. Girişimciler, bu destekten en fazla 2 yıllık prim harcamalarını kapsayacak şekilde faydalanabilir.
- Sertfika Desteği: 5.000 TL
- Girişimcinin genç, kadın, engelli, gazi veya birinci dereceden şehit yakını olması durumunda her bir performans döneminde (1 yıl) belirlenen tutarlara 5.000 TL eklenir.
Bu programdan yararlanmak için sahip olunması gereken nitelikler ise : İşletmenin gerçek/tüzel kişi statüsünde olması, KOSGEB tarafından verilen ileri girişimci eğitimini tamamlamış olması, başvuru yapan girişimcinin işletmedeki payının en az 50% olması, farklı bir kuruluşta SGK hükümlerine tabi olarak çalışmaması gibi kriterlerden oluşmaktadır.
Bu kriterleri sağlayan girişimciler, KOSGEB’in KBS sistemi üzerinden gerekli form ve evrakları sisteme yükler. En geç 1 ay içerisinde başvurular kontrol edilir. Bir kurul tarafından başvurular değerlendirilir ve her kurul üyesinin 100 üzerinden verdiği notların aritmetik ortalaması 60 ve üzerinde olan girişimler, program kapsamında kabul edilir. Sonrasında, girişimciler belirtilen desteklerden yararlanmak için yaptıkları harcamaların faturalarını KBS’e yükler. Gerekli kontroller sonrası, KOSGEB iletilen banka hesap numarasına ödemeyi gerçekleştirir.
Özetle, KOSGEB desteğinden faydalanmak isteyen girişimcilerin önce harcama yapıp sonra hibe aldıklarını söyleyebiliriz.
2-TÜBİTAK Bigg Hakkında
TÜBİTAK’ın 1512 Programı için gereken şartlar ise herhangi bir lisans programından mezunu olmak veya yüksek lisans/doktora programlarına kayıtlı öğrenci/mezun olunması. BiGG programı pek çok üniversite ve özel sektör firmalarının katılımıyla neredeyse Türkiye’nin her yerinden başvuru yapma ve bulundukları şehirde çalışma fırsatı sunuyor. TÜBİTAK bu program bünyesinde erken aşama ve inovatif iş fikirlerini nitelikli iş planına dönüştürülmesinde çeşitli eğitim/mentorluk/özel sektör iş birlikleri ile destek sağlarken 200.000 TL’ye kadar sermaye desteği sunuyor.
4 aşamalı bir program sürecine sahip olan BiGG, ilk aşama ön başvuru, ön değerlendirme, oryantasyon ve 1. aşama ön hazırlık programından oluşuyor. İkinci adımda, 1. aşama hızlandırma eğitimleri/iş planı hazırlama eğitimleri ve 1. aşama mentorluk görüşmeleri yer alıyorken üçüncü adımda ana jüri elemesi bulunuyor. Son adımda ise ana jüri elemesini geçenlerin 2. aşama birebir iş planı revizyon destek programına tâbi olduklarını söyleyebiliriz.
TÜBİTAK, süreci başarı ile tamamlayan girişimcilerden Teknogirişim Sermayesi Desteği’nden faydalanmak üzere şirket kurmalarını istiyor. Tam da bu noktada girişimciler, 200.000 TL’ye kadar olan destekten faydalanabiliyor.
3-Kolay Destek Programı Hakkında
Ticaret Bakanlığı tarafından başlatılan Kolay Destek programı kapsamında hem mal hem servis ihracatı yapmak isteyen girişimcilere 14 farklı destek sağlanmaktadır. Yurtdışına açılmayı hedefleyen teknoloji girişimleri için Bilgisayar Oyunu-Mobil Uygulama Geliştirme Desteği oldukça önem teşkil ediyor.
Mobil Uygulama Geliştirme Desteği kapsamında satın alınan yazılımların masrafları ve istihdam edilen en fazla 2 adet personelin ücreti karşılanıyor. Satın alınan veya kiralanan yazılımların masrafın yıllık %50’si 50.000 $’a kadar; istihdam edilen personellerin brüt ücretlerinin personel başı 25.000 $’a kadar olan kısmı karşılanır. Destek 1 yıl boyunca geçerli.
Faydalanmak isteyen girişimcilerin dikkat etmesi gereken unsurlar ise şöyle: Ön başvuru yapılması ve mobil/bilgisayar uygulaması geliştirmeden önce proje bilgilerinin Bakanlık ile paylaşılması, yapılacak olan uygulama/uygulamaların uluslararası tüketiciye yönelik olarak yabancı dilde hazırlanacak/uyumlaştırılacak uygunlukta olması.
Süreç temel olarak 6 adımdan oluşuyor. Ön onay başvurusu yapıldıktan sonra onay alındığı durumunda uygulama geliştirmelerine başlanıyor. Ön başvuru sürecinde istenilen dokümanlar arasında uçtan uca proje planlaması, uygulamanın hitap ettiği global ve yerel pazar araştırmasıyla rakip analizi, özgeçmiş, istihdam edilecek kişilerin SGK hizmet dökümleri ve olası ek belgelerin iletilmesi oldukça önemli. Bundan sonraki adım da ise ödemelerin uygulama geliştiriciler tarafından karşılanması ve proje tamamlandıktan sonra istenilen belgelerle (yazılım/lisans satın alım/kiralama faturaları, personel SGK dökümleri, maaş bordroları, banka onaylı ödeme belgeleri, uygulama örneği) geri ödeme talebine ilişkin başvurunun yapılması geliyor. Son adımda ise Bakanlık tarafından girişimcilere ödeme yapılıyor.
Türkiye’de girişimcilere yönelik kurum destekleri, genel itibariyle fikir ve erken aşamasında devreye giriyor. Hızlandırma programlarının sundukları desteklerinin yanı sıra sağlanan hibe ve destekler ile girişimciler, yatırım turlarından önce kendi bütçelerini korumayı başarabilirler. KOSGEB ve Ticaret Bakanlığı’nın destekleri önce harcama yapılması ve sonrasında hibe verilmesi üzerine iken TÜBİTAK fikir aşamasındaki girişimcilere şirketleşme sürecinde mentorluk ve sermaye desteği sağlıyor. Bu bağlamda bakıldığında, TÜBİTAK 1512 Programı girişimciler için daha makul bir seçenek olabilir.
Kaynak: KOSGEB, TÜBİTAK, Kolay Destek
Görsel: Unsplash
